Pracownicy Katedry Informatyki Ekonomicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu przeprowadzili wykłady i warsztaty podczas Metropolitalnego Festiwalu Nauki ENIGMA. W wydarzeniach wzięło udział ponad 1000 uczniów z różnych szkół Poznania i Szamotuł. Prezentacje dla uczniów zawierały zagadnienia dotyczące automatycznej identyfikacji fałszywych wiadomości w Internecie, oceny jakości informacji w Wikipedii z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji oraz technologii blockchain.
Fake news
Zagadnienia związane wykorzystaniem sztucznej inteligencji i wielkich zbiorów danych do identyfikacji fake newsów przedstawili dr Włodzimierz Lewoniewski oraz dr Milena Stróżyna. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z tą tematyką i spróbować swoich sił w tym obszarze. Odbyła się też dyskusja na temat znaczenia rozpoznawania i zwalczania dezinformacji w naszym społeczeństwie.
Wykrywanie fałszywych informacji, popularnie zwanych „fake news”, to jedno z najważniejszych wyzwań cyfrowej rzeczywistości. Przy pomocy AI i big data możliwe jest efektywne rozpoznawanie takich informacji. Algorytmy bazujące na AI mogą analizować teksty pod wieloma kątami, np. szukać cech charakterystycznych dla fałszywych informacji, takich jak skrajne emocje, nadmierny stosunek wielkich liter czy fałszywe zapewnienia. Mogą także sprawdzać wiarygodność źródła informacji.
Algorytmy wykorzystujące sztuczną inteligencje są w stanie nauczyć się na podstawie dużych zbiorów danych, jak wyglądają prawdziwe i nieprawdziwe informacje. Mogą to zrobić poprzez analizę struktury tekstu, stylu pisania czy używanych słów. Używając algorytmów uczenia maszynowego, takich jak sztuczne sieci neuronowe, mogą one nauczyć się automatycznie wykrywać fake news z różną dokładnością. Algorytmy te mogą również analizować, w jaki sposób informacje rozprzestrzeniają się w sieci. Fake news często rozchodzą się w specyficzny sposób, np. szybko zyskują na popularności, ale są udostępniane przez konta z małą liczbą obserwujących lub które są świeżo utworzone. AI może wykorzystać te dane do wykrywania potencjalnie fałszywych informacji.
Nowoczesne technologie umożliwiają automatyczne sprawdzanie faktów przedstawionych w informacjach. Może to obejmować weryfikację dat, miejsc, osób czy wydarzeń w zewnętrznych bazach danych i porównywanie ich z informacjami zawartymi w tekście. Tu pomocna może okazać się analiza semantyczna tekstów – AI jest w stanie zrozumieć kontekst i znaczenie tekstu, co pozwala na identyfikację fake news, które mogą nie być oczywiste na pierwszy rzut oka.
Wikipedia
Podczas prezentacji pokazano również badania dotyczące automatycznego oceniania jakości informacji na Wikipedii. Na podstawie analizy ponad 60 milionów artykułów w ponad 300 wersjach językowych, możliwe jest w pewnym stopniu zautomatyzowanie procesu wykrywania potencjalnie nieprawdziwych informacji. Dodatkowo można analizować wiarygodność źródeł informacji zawartych w setkach milionów przypisów na Wikipedii.
Wikipedia pozwala każdemu użytkownikowi na dodawanie, edytowanie i usuwanie treści, co ma swoje plusy i minusy. Na Wikipedii mogą pojawić się nieprawdziwe informacje, dezinformacje czy nawet akty wandalizmu, co ma wpływ na wiarygodność i jakość treści. Zapewnienie wysokiej jakości artykułów jest trudne, zwłaszcza z uwagi na skalę i różnorodność tematów. Wymaga to aktywności społeczności moderatorów i edytorów, którzy przestrzegają zasad Wikipedii i dbają o jakość treści. Ponadto informacje w każdej wersji językowej mogą być edytowane niezależnie.
Blockchain
W ramach festiwalowych wykładów i warsztatów dr Piotr Stolarski przedstawił aspekty związane z technologią blockchain, która jest fundamentalna dla funkcjonowania kryptowalut takich jak Bitcoin. Omówił również możliwości, jakie daje ta technologia w przekształcaniu różnych sektorów naszej gospodarki i społeczeństwa.
Technologia blockchain jest często określana jako technologia przyszłości, ze względu na jej unikalne cechy. Jej głównymi atutami są bezpieczeństwo i wiarygodność. Dzięki strukturze blockchaina, dane, które zostały już zarejestrowane, nie mogą być zmienione. Każdy blok danych jest zabezpieczony kryptograficznie i połączony z blokiem poprzednim, co tworzy spójną i bezpieczną sieć informacji. Dodatkowo, dane w blockchainie są zdecentralizowane, co oznacza, że nie ma konieczności polegania na centralnym organie, jak bank czy rząd, do przeprowadzania transakcji czy zarządzania danymi. Ta cecha przekłada się na większą transparentność i odporność na manipulacje. Co więcej, transakcje na blockchainie są przetwarzane bardzo szybko, niezależnie od położenia stron, co eliminuje konieczność korzystania z usług pośredników, a co za tym idzie – obniża koszty i skraca czas przeprowadzania transakcji.
Technologia blockchain ma wiele potencjalnych zastosowań. Może być używana do transformacji wielu sektorów, od finansów, poprzez łańcuchy dostaw, służbę zdrowia, energetykę, nieruchomości, aż po sektor publiczny i edukację. Blockchain może służyć do zabezpieczania transakcji, zarządzania cyfrowymi aktywami, przechowywania danych medycznych, śledzenia pochodzenia produktów i wiele innych. Ważnym elementem technologii blockchain są Smart Contracts – to automatyczne umowy, które wykonują określone czynności, gdy spełnione są dane warunki. Dzięki nim procesy stają się bardziej efektywne i bezpieczne. W rezultacie, technologia blockchain wspomaga współpracę między różnymi podmiotami – zarówno jednostkami, jak i instytucjami – poprzez tworzenie ekosystemów opartych na zaufaniu i transparentności.
O wydarzeniu
Celem Metropolitalnego Festiwalu Nauki ENIGMA jest zwiększenie efektywności kształcenia poprzez działania zmierzające do podniesienia kompetencji uczniów z różnych szkół. W dniach 19-28 kwietnia odbyło się pięć edycji tego wydarzenia. Organizatorem Festiwalu jest Stowarzyszenie Metropolia Poznań. Partnerem strategicznym jest Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu, którego wykładowcy dzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodzieżą.
Szkoły, które wzięli udział w Festiwalu:
- Liceum Ogólnokształcące nr III w Poznaniu
- Liceum Ogólnokształcące nr VII w Poznaniu
- Liceum Ogólnokształcące nr VIII w Poznaniu
- Liceum Ogólnokształcące im. św. Marii Magdaleny w Poznaniu
- I Liceum Ogólnokształcące im. Piotra Skargi w Szamotułach
- Zespół Szkół nr 2 w Szamotułach
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Szamotułach
- Szkoła Podstawowa nr 3 w Szamotułach
Więcej informacji o projekcie ENIGMA można znaleźć na stronie: enigma.metropoliapoznan.pl
Źródło: kie.ue.poznan.pl